Viện Nhà nước và Pháp luật đã trải qua hơn 45 năm xây dựng và phát triển. Bốn mươi lăm năm – đó là cả một chặng đường dài không ngừng phấn đầu và trưởng thành về mọi mặt của tập thể cán bộ, viên chức, công chức Viện Nhà nước và Pháp luật.
Quá trình xây dựng và trưởng thành của Viện Nhà nước và Pháp luật trải qua bốn thời kỳ cơ bản:
– Thời kỳ 1959 – 1967: Tháng 8 năm 1959, Tổ Luật học thuộc Uỷ ban Khoa học Nhà nước – tiền thân của Viện Nhà nước và Pháp luật, được thành lập.
– Thời kỳ 1967 – 1986: Ngày 31/07/1969, trên cơ sở Tổ Luật học, Viện Luật học – một trong 5 viện thuộc cơ cấu tổ chức của Ủy ban Khoa học Xã hội Việt Nam, được thành lập theo Nghị định số 117/CP của Hội đồng Chính phủ.
– Thời kỳ 1986 – 2004: Ngày 13/05/1986, theo Nghị định số 64/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng, Viện Luật học được đổi tên thành Viện Nhà nước và Pháp luật trực thuộc Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia.
– Thời kỳ 2004 đến nay: Ngày 15/01/2004, theo Nghị định số 26/2004/NĐ-CP của Chính phủ, Viện Nhà nước và Pháp luật trực thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
Cùng với sự xây dựng và trưởng thành của Viện Nhà nước và Pháp luật, chuyên ngành Lịch sử nhà nước và pháp luật đã trải qua ba giai đoạn phát triển cơ bản. Mỗi giai đoạn đó đều đánh dấu những thay đổi quan trọng về nhiệm vụ nghiên cứu, lực lượng nghiên cứu và cách thức tổ chức nghiên cứu để đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ nghiên cứu. Đồng thời, mỗi giai đoạn cũng để lại những dấu ấn quan trọng trong thành tựu nghiên cứu của Viện Nhà nước và pháp luật và của khoa học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
